Παρασκευή, Φεβρουαρίου 06, 2009

Μουσική για πέστροφες


Η απόσταση που κρατούσε η δεσποινίς Ιρένα απο τους ανθρώπους ήταν αξιοθαύμαστη. Ήταν δίπλα τους, αλλά δεν ήταν κιολας. Νόμιζαν οτι ήξεραν πως λειτουργούσε, αλλά κάποια πράξη της, τους έκανε πάλι να αναθεωρούν. Λίγοι είχαν καταφέρει να ψυχολογήσουν και να καταλάβουν τη δεσποινίδα Ιρένα και νόμιζα πως ήμουν μέσα σε αυτούς.

Άκουγα συχνά τότε να λένε πως είχε πρόβλημα αυτοελέγχου. Πως ενθουσιαζόταν εύκολα και παρασυρόταν πότε σε παράφορους έρωτες, πότε σε τεράστιες σπατάλες. Ζούσε μόνη στη διώροφη επαυλη στο κτήμα της στα προάστια και περνούσε τις μέρες της χωρίς πολλές συναναστροφές. Για οτιδήποτε χρειαζόταν, από το καθάρισμα των τζαμιών, το καθημερινό μαγείρεμα μέχρι τη συντήρηση του κήπου και των εγκαταστάσεων του σπιτιού, πλήρωνε τρίτους. Και πλήρωνε καλά.

Εμένα πάλι με πλήρωνε για να συζητάμε. Δεν είναι ότι δεν είχε φίλους ή κύκλο συναναστροφών. Πολύ συχνά μάλιστα διοργάνωνε πάρτυ με τυρί και λευκό κρασί στο σπίτι της και δε δίσταζε να καλέσει όλη τη γειτονιά, αυτούς δηλαδή που την κακολογούσαν πίσω από την πλάτη της, δίνοντας τους λαβή για φρέσκα σχόλια για αρκετό καιρό. Ο δικός μου ρόλος ήταν πιο πολύ μια παροχή υπηρεσιών ψυχαγωγίας. Η δεσποινίς Ιρένα εκτιμούσε την ευφράδεια, το χιούμορ και το εύρος γνώσεων μου πάνω σε πολλά ζητήματα, είτε ήταν ιδεολογικά ή μικροειδήσεις της επικαιρότητας.

Κι έτσι συχνά πυκνά λάμβανα ένα τηλεφώνημα προσκλησης σε συζήτηση στο σπίτι της δεσποινίδος. Να διευκρινίσω κάτι. Όταν λέμε δεσποινίς, μη φανταστει κανεις πως επρόκειτο για κορασίδα. Η Ιρένα πιθανολογώ πως θα είχε τότε πατήσει ήδη τα πενήντα και αυτό μάλιστα φαινόταν πάνω της. Παρόλαυτα αφού δεν είχε παντρευτεί, δεν ήθελε να την αποκαλούν «τιμητικά» κυρία λόγω ηλικίας, δεν αποδεχόταν τέτοιες τιμές απόρροια μικροαστικών κοινωνικών επιταγών, αλλά απαιτούσε να παραμένει δεσποινίς. Κάποιος θα έβγαζε επίσης το λανθασμένο συμπέρασμα από το όνομα της πως είχε ξενική καταγωγή, είχε μάλιστα διαδωθεί κάποτε πως ήταν απόγονος μεγάλης ρωσικής οικογένειας. Καμία σχέση όμως. Η δεσποινίς Ιρένα στην πραγματικότητα λεγόταν Ειρήνη Βαρβάτση του Λεωνίδα, μεγαλεμπόρου σκυροδέματος από την Αργολίδα. Το πώς είχε βρεθεί με τέτοια οικονομική άνεση, αποτελούσε μυστήριο για όλους μας.

Κάποια μέρα εκεί που φλυαρούσα βγάζοντας διεκπαιρεωτικά το μεροκάματο μου κι ενώ η δεσπονις Ιρένα με άκουγε μάλλον αδιάφορα καπνίζοντας το σιγαρέτο της ξαπλωμένη στο λευκο ανάκλιντρο της, ξεκίνησα να της διηγούμαι μια φανταστική ιστορία στην οποία δήθεν ψάρευα στο άνοιγμα του ποταμού Ρέχφι, τοποθεσία που δε γνωρίζω καν αν υπάρχει. Μόνος λοιπόν και μοναχικός πάνω στη βάρκα, ενώ απολάμβανα την ηρεμία της θάλασσας που σε βοηθάει να αυτοσυγκεντρώνεσαι και να αποβάλεις τα άγχη και τις ανώφελες σκέψεις σου, άρχισα να αισθάνομαι πως το νερό ζεσταινόταν. Αρχικά αγνόησα αυτή την αλλαγή θερμοκρασίας, μα τόσο πολύ έντονο είχε αρχίσει να γίνεται αυτό το αίσθημα, που έβλεπα σταδιακά να με κυκλώνουν ατμοί και σύντομα το νερό άρχισε να βράζει. Η πρώτη μου σκέψη ήταν πως κινδύνευε η ζωή μου, προσπάθησα όμως να αποβάλω αυτό το φόβο, γιατί αν κάποια ανώτερη δύναμη ήταν αυτή που δημιούργησε αυτό το παράλογο συμβάν, η ίδια δύναμη θα με προστάτευε. Η δεσποινίς Ιρένα είχε ανασηκωθεί στο ανάκλιντρο και με κοίταζε σχεδόν μαγεμένη. Άρχισα να γενικολογώ πάνω στα θαύματα και τα παράδοξα. Για το πώς πρέπει να τα δέχεσαι ανοιχτός, χωρίς επιφύλαξη ή τρόμο, επειδή είτε έχεις εκλεγεί να βρίσκεσαι εκεί ή είχες την μοναδική συμπαντική εύνοια να βρίσκεσαι στο σωστό σημείο τη σωστή στιγμή. Καθώς το νερό είχε βράσει και η στάθμη είχε κατέβει αισθητά, λίγο πριν λιποθυμήσω από ασφυξία, μια δυνατή λάμψη κάλυψε τον ορίζοντα και σε δευτερόλεπτα τα νερά επανήλθαν πάλι στη θερμοκρασία τους. Στο τελείωμα αποφόρτισα την ιστορία χαριτωμένα. Όλες οι πέστροφες του ποταμού είχαν βράσει κι είχαν ανέβει στον αφρό, οπότε μάζεψα όσες μπορούσα και το βράδυ στη γειτονιά απέκτησα φήμη ενός μέγα ψαρά.

Το ίδιο βράδυ δέχτηκα αναπάντεχο τηλεφώνημα από την δεσποινίδα Ιρένα που με προσκαλούσε να της επαναλάβω την ιστορία με τα ψάρια την επομένη κιόλας πρωία. Πέρασα το βράδυ μου απορώντας τι ήταν αυτό που είχε κάνει τόση εντύπωση στη δεσποινίδα Ιρένα και ψάχνοντας τρόπους να εμπλουτίσω την ιστορία. Οι επόμενες εβδομάδες πέρασαν κάπως έτσι. Με καθημερινές επισκέψεις στην έπαυλη, με την Ιρένα να ακούει με την ίδια κάθε φορά προσήλωση την ιστορία, η οποία όλο και αποκτούσε μεγαλύτερη γλαφυρότητα και μάκραινε αφόρητα σε διάρκεια. Σύντομα δεν ήμασταν μόνοι μας σε αυτές τις συζητήσεις. Η δεσποινίς Ιρένα, παραδόξως εξακολουθούσε να εχει αμείωτο ενδιαφέρον για την ιστορία και προσκαλούσε και τρίτους στην έπαυλη της με αποκλειστικό σκοπό να ακούσουν και αυτοί. Ο αυστριακός καγγελάριος, ένα ζευγάρι ελβετών με την αυτιστική κόρη τους, ένας ηθοποιός με φαλάκρα και αλογοουρά που πρωταγωνιστούσε σε αστυνομικές σειρές του ’90 και ένας επιστήμονας της ωκεανογραφίας ήταν το ακροατήριο μου. Όλοι είχαν πάντα κάτι να παρατηρήσουν, ήταν σαφώς πιο δύσπιστοι απο την δεσποινίς Ιρένα. Και αυτό με πείσμωνε. Η αλήθεια είναι οτι έπρεπε να έχω αναρωτηθεί απο τότε γιατί είχα πάρει τόσο προσωπικά το θέμα. Η ιστορία ήταν μεν ψεύτικη, όμως μετά απο τόσες ημέρες αφήγησης της, μετά απο τόση ανάλυση και τόσες λεπτομέρειες πάνω σε κάθε πτυχή της, έχοντας να απαντήσω σε διερευνητικές ερωτήσεις απο τόσους ακροατές που προέρχονταν απο διαφορετικούς χώρους και είχαν διαφορετικό σκεπτικό, η ιστορία άρχισε να μου γίνεται βίωμα, σχεδόν σαν να έπειθα τον εαυτό μου πως πραγματικά την είχα ζήσει. Το πραγματικό ενδιαφέρον και του ακροατηρίου εξαφανίστηκε σύντομα. Ήταν κι αυτοί παρόντες επι πληρωμή και οι ερωτήσεις τους πλέον δικαιολογούσαν μόνο το μεροκάματο τους και τις έκαναν διεκπεραιωτικά, μα με επιτηδευμένο ζήλο.

Είχα αρχίσει να αναρωτιέμαι κατα πόσο είχα τελικώς ψυχολογήσει σωστά τη δεσποινίδα Ιρένα. Πίστευα πως δεν είχε όνειρα να πραγματοποιήσει, πως απλά έκανε ή αποκτούσε αυτό που της κινούσε την περιέργεια. Οτιδήποτε δεν περιλάμβανε το χρήμα δεν την αφορούσε. Ο έρωτας, ο σεβασμός, η κοινωνική συναναστροφή, η παρέα, της ήταν παντελώς αδιάφορα και ανεπιθύμητα, παρά μόνο αν πλήρωνε για να τα αποκτήσει για μερικές ώρες. Η εμμονή της όμως με τις πέστροφες, με έκανε να αμφισβητώ την εικόνα που είχα χτίσει της μποέμ αποστασιοποιημένης ημίτρελης αριστοκράτισσας.

Εκείνο το πρωί που έφτασα στην έπαυλη της δεσποινίδος, τους είδα όλους μαζεμένους στην εξώπορτα και μια μακριά άμαξα περίμενε με αναμένη μηχανή. Η δεσποινίς Ιρένα με καλωσόρισε και μου ζήτησε να πηγαίναμε όλοι μαζί μια βόλτα μέχρι τον κοντινό ποταμό μερικές δεκάδες χιλιόμετρα μακριά. Δεν είχα φανταστεί τι θα μας περίμενε, το ομολογώ. Κάθισα στην άμαξα δίπλα στον ηθοποιό των αστυνομικών σειρών. Η οσμή του σώματος του ήταν πραγματικά ενοχλητική και την είχε επιδεινώσει φορώντας μόνο ένα δερμάτινο γιλέκο πάνω απο το τριχωτό σώμα του. Ο επιστήμονας της ωκεανογραφίας φλυαρούσε ασταμάτητα σχετικά με μια γιγάντια σουπιά που υποτίθεται πως ζούσε κάποτε στα νερά του γειτονικού μας ποταμού.

Στο ποτάμι μας περίμενε μια βάρκα για οκτώ άτομα. Επιβιβαστήκαμε με μεγάλο κόπο, ίσα που χώραγε το καροτσάκι της αυτιστικής κόρης των ελβετών, που είχαν αρχίσει να ανησυχούν για την ασφάλεια της, όμως η δεσποινίς Ιρένα τους ζήτησε να αποβάλουν το φόβο τους, μια ανώτερη δύναμη θα μας προστάτευε. Πίστευα πως το μόνο που ήθελε η Ιρένα ήταν να διηγηθώ την ιστορία στο φυσικό της περιβάλλον. Στα ανοιχτά ενος ήρεμου ποταμού, πάνω στη βάρκα, ένα όμορφο πρωινό μα η Ιρένα έμενε σιωπηλή και το ίδιο κι εμείς, οι υπάλληλοι σιωπούν όταν το ζηταέι ο εργοδότης. Μόλις το νερό άρχισε να κοχλάζει σα να ζεσταίνεται, τότε ήταν που όλοι πανικοβληθήκαμε.

Νομίζω οτι εκείνες τις στιγμές προσπαθούσα να πείσω τον εαυτό μου πως όλα είναι μια φάρσα, ένα καλοστημένο κόλπο της δεσποινίδας Ιρένας, μια μεγάλη δαπανηρή παραγωγή αναπαράστασης της ιστορίας αυτής που είχε γίνει εμμονή της. Το νερό όμως έβραζε και μετα βίας βλέπαμε τους διπλανούς μας απο τους υδρατμούς. Οι επιβάτες της βάρκας ούρλιαζαν, πιο δυνατά απ όλους η αυτιστική κοπέλα, ενώ ο αυστριακός καγγελάριος είχε κουλουριαστεί στο αριστερό μου πόδι. Όλα έγιναν όπως τα είχα διηγηθεί τόσες φορές, όλα ήταν τόσο τρομακτικά οικεία και παρότι ήξερα ακριβώς τι θα συμβεί την επόμενη στιγμή είχα παραλύσει μπροστά στο δέος της επαλήθευσης του κάθε φόβου μου. Με μεγάλη δυσκολία παίρναμε τις ανάσες μας όταν ένας εκκωφαντικός θόρυβος δημιούργησε μια λάμψη στον ουρανό και σε δευτερόλεπτα όλα επανήλθαν στο φυσιολογικό. Μόλις βρήκα τις αισθήσεις μου το πρώτο που έκανα ήταν να κοιτάξω στο νερό. Η επιφάνεια είχε καλυφθεί απο χοντρές πέστροφες που είχαν χάσει το χρώμα τους λόγω βρασμού. Η δεσποινίς Ιρένα είχε σηκωθεί όρθια στη βάρκα, είχε υψώσει τα χέρια ψηλά και έπαιρνε βαθιές ανάσες ολοκλήρωσης και ευτυχίας.


Πέρασαν χρόνια απο τότε και απέφυγα κάθε αναφορά σε αυτό το περιστατικό. Κατα καιρούς ο αυστριακός καγγελάριος μου έστελνε επιστολές ή ο ωκεανογράφος μου τηλεφωνούσε για πιθανές εξηγήσεις του φαινομένου, όμως ευγενικά τους διευκρίνιζα πως δεν ήθελα να ξέρω. Με τη δεσποινίδα Ιρένα δε ξαναμίλησα. Δεν το επιδίωξα, ούτε όμως ξαναδέχτηκα τηλεφώνημα κι απο αυτή. Όποτε έβρισκα τον εαυτό μου να ψάχνει ερμηνείες ή λόγους απωθούσα κάθε ανάμνηση. Δεν ήταν τόσο εύκολο όμως. Η εικόνα της Ιρένας με υψωμένα τα χέρια, όρθια πάνω στο νερό να παριστάνει τον Ιησού μου είχε μείνει χαραγμένη στο μυαλό για πάντα.

Μέχρι προχτές που δέχτηκα μια αναπάντεχη επισκέπτρια. Η ελβετή αυτιστική κοπελίτσα, ολόκληρη γυναίκα πλέον, όρθια, αρτιμελής, με πλήρη ακοή και ευγενική ομιλία στεκόταν στην εξώπορτα και ήθελε να μοιραστεί κάτι μαζί μου. Δεν υπήρξε ποτέ αυτιστική. Όπως κι ο καγγελάριος δεν ήταν παρα άνεργος ηθοποιός. Εξ αρχής όλα ήταν μια καλοστημένη φάρσα που θα διασκέδαζε τη δεσποινίδα Ιρένα. Τόσο αληθοφανής που ενώ θα την υποψιαζόσουν, θα απέρριπτες το ενδεχόμενο κι αυτό θα σε τρόμαζε περισσότερο. Μου έφερε μια βιντεοκασέτα με πλάνα απο κάμερες που είχαν στηθεί περιμετρικά της λίμνης, όταν ακόμα γίνονταν δοκιμαστικές του δήθεν θαύματος. Ένα δίχτυ συγκρατούσε τόνους βραστών ψαριών. Κάτοπτρα στην ακτή θα δημιουργούσαν τη λάμψη απο τα εκρηκτικά. Σωλήνες κάτω απο το νερό θα ανέβαζαν θερμοκρασία τόσο ωστε να βράσει το νερό του ποταμού. Μου φαινόταν παράλογο. Η δεσποινίς Ιρένα είχε ξοδέψει αμύθητα ποσά για αναπαραστήσει ένα γεγονός που απο μόνο του δε θα της προσέφερε ευχαρίστηση μιας και αυτή το είχε στήσει. Η ηδονή της θα ήταν πως με είχε παγιδέψει στην ίδια ιστορία που δημιούργησα εγώ, μου προκάλεσε τους φόβους, τα συναισθήματα, τις αντιδράσεις που εγώ είχα εφεύρει ως φυσιολογικές δικές μου αντιδράσεις, πως με έφερε αντιμέτωπο με τις θεωρίες μου για το πως δεχόμαστε τα θαύματα.

Τελικώς δέχτηκα πως είχα αποτύχει στο να ψυχολογήσω την Ιρένα. Πως ήμουν ένας αδαής υπερόπτης που δεν εκτίμησα όσο έπρεπε την συμπαντική εύνοια που με έφερε για λίγο στη ζωή της κυρά Ειρήνης Βαρβάτση. Η μάλλον, της δεσποινίδος Ιρένας, του μικρού θεού που αγόραζε και πουλούσε θάυματα.

9 σχόλια:

JD είπε...

1os meta apo polla xronia!!! (peripou 68 an 8ymamai kala)

fixtmpaxie nomizw oti 8a yparxei synexeia kati mou leei oti yparxei kai allo mystiko...kati me ton karafla prepei na paizei...

satya είπε...

αυτο εμενα μου αρεσε πολυ. πολυ ομως.

Spy είπε...

Zμπρώξατε τελικά ή τζάμπα διάβαζα μισή ώρα;

natasha hassiotis είπε...

αν διαβάζεις γαλλικά καλέ μου παράφρων, πάρε το βιβλίο Histoire d' eaux του Emmanuel Pierrat. έχετε συγγένεια, δεν μπορεί...

Κολοκύθι είπε...

με φόβησε πολύ αυτό το κείμενο. τόσο πολύ που θα ήθελα να κοιμηθώ το βράδυ αγγαλιά με πέστροφες, μήπως έτσι και τις δω στον ύπνο μου όπως θα ήθελα.

natasha hassiotis είπε...

tsigouni fightback, ksereis oti simera eprepe na skaseis ta franga gia to peirodiko pou me filoksenei stis selides tou...tsifoutare! skoutseze!

Fight Back είπε...

@jd με μπριζωνεις για συνεχεια, ισως καποια στιγμη μελλοντικα.
παντως οχι δεν το χα στο μυαλο μου.
αλλα παλι... τωρα που το ξανασκεφτομαι, γιατι οχι...
ομως οχι τωρα..
αλλα γιατι οχι?
θεε μου δε ξερω

@σατυα, εσυ ειπες πως εκανε κοιλια σα να βιαζομουν να το τελειωσω
(δεν εχει εντελως αδικο)

@spy, η συνεχεια στο επομενο μερος
~~η sexy ιρενα και η "ωκεανογραφια" της~~

@χαιβολταζ, δεν εχω τετοιες γνωσεις. κατι σε μεταφρασμενο? δε βρισκεται? οκ, κανε τον κοπο.
14 μερες δουλεια ειναι μονο

@
κολοκυθι με πεστροφα. ωραια ιδεα για ενα γρηγορο και προχειρο γευμα πλουσιο σε καλιο και ιχνοστοιχεια

@χαιβολταζ, το ξεχασα. δεν ειναι θεμα τσιγγουνιας, πιο πολυ συνδιασμος αποχης απο κυριακατικες εφημεριδες και αδυναμιας να θυμαμαι απλα πραγματα

Ανώνυμος είπε...

πολύ ενδιαφέρον! πραγματικά με έπιασε αγωνία στο τέλος!
μηπως αντι για αυτιστική η κοπελιτσα επρεπε να ειναι κωφαλαλη; για να εχει νοημα μετά που λες οτι τελικα ειχε πληρη ακοη και ευγενικη ομιλια. (βρήκα τη λεπτομέρεια της λεπτομέρειας δέχομαι συγχαρητήρια)

Ανώνυμος είπε...

oi pestrofes exoun para polla kokkala. ti dixtu itan auto pou antekse to baros??
ntaks, to keimeno sumpa8itiko alla me tetoia script mistakes pws na tin palepseis?

(ok, gamato itan)